Bugün NBŞ ( Nişasta Bazlı Şeker) kotası %2.5 diye sevinmeli miyiz?

Bugün NBŞ ( Nişasta Bazlı Şeker) kotası %2.5 diye sevinmeli miyiz?

2001 yılında IMF ve Dünya bankasının baskısı ile Şeker kanunu çıkarıldı.

Bu kanunla şeker üretimi bir kotaya bağlandı. Kanunla üç kota kategorisi oluşturuldu. Şeker pancarından elde edilen,

A Kotası, üretilen toplam şeker miktarını,

B kotası, üretilen ama piyasaya sürülmeyen, depolanan şeker miktarını,

C Kotası, A ve B kotaları dışında üretilen ve yurt içinde pazarlanamayan şeker ile işlenmek üzere ihraç kaydıyla iç piyasadan veya ithalatla temin edilen ham ve beyaz şeker miktarını ifade ediyor. 

Bu kanunla, NBŞ oranı A kotasının (üretilen toplam şeker miktarının) %10’unu geçemez olarak belirlendi. Bakanlar kuruluna %50 arttırma ve azaltma yetkisi verildi.

Bu kanunla birlikte NBŞ kotası %10 ile başladı. Yani kanunun belirlediği en üst sınırı ile başladı. AKP döneminde bakanlar kurulu yetkisini hep NBŞ kotasını arttırmaktan yana kullandı. Kota uzun bir süre %15 olarak uygulandı. Ve en sonunda 2018 yılında yapılan kanun değişikliği NBŞ kotası %5 olarak belirlendi. Bakanlar kurulunun, şimdi de Cumhurbaşkanın %50 arttırma ve azaltma yetkisi var. Ve en son NBŞ kotası %2.5 olarak uygulanıyor.

Bu ön bilgiden sonra konumuza giriş yapabilir. NBŞ kotasının %2.5 olarak uygulanmasına sevinelim mi?

Türkiye, yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Türkiye’nin yedi bölesinde de şeker pancarı yetiştirme imkânı var. Türkiye pancar üretimine destek ve önem verdiği takdirde kendine yetecek hatta ihraç edecek kadar doğal şekeri üretebilecek doğal şartlara sahip.

NBŞ’nin zararlarını konusuna bir önceki yazıda değinmiştim. NBŞ’nin bu zararından dolayı, AB ülkeleri doğal şeker üretiyorsa, gıda ürünlerinde NBŞ kullanılmasını engelliyor. Doğal şeker üretemeyen ülkelerde çok sınır oranda kullanımına izin veriyor. Bizim ülkemizde NBŞ’nin gıda ürünlerinde kullanılmaması gerekir. (Örnek Almanya’da %1,69 )

Şeker Kanun ile şeker üretimine kota konulduğunu söylemiştik. Ve uzun süre NBŞ kotasının çok yüksek oranda tutulduğunu söylemiştik. Bu süreçte ne oldu?

Şekerpancarı ekim alanlarının 271.000 hektardan 190.000 hektara düştüğünü görüyoruz. 33 tane şeker pancarından şeker üreten fabrikamız vardı. Bu fabrikalardan 25 tanesi devlete ait Türk Şekere ait. Kalan 8 tanesi özel sektöre ait. Bu 8 şeker fabrikasından beş tanesi Pankobirlik ait. Diğer 3 tanesi özel şirketindir. Yani 25 devlet, 5 Pankobirlik, 3 tane de özel sektöre ait şeker fabrikası vardır.

Devlete ait 25 fabrikanın şeker kotası 1.300.000 ton yani 25 fabrikanın şeker üretim kotası 1.300.000 tonla sınırlandırılmış durumdadır. Diğer 8 fabrikaya tanınan kota ne kadar 1 milyon tondur. Yani 25 fabrikaya tanınan kota 1.300.000 ton buna karşın 8 fabrikaya tanınan kota 1 milyon tondur.
Şeker fabrikaları faaliyet raporlarını baktığımızda en son 2016 yılında bu fabrikaların 76 milyon TL zarar etti kayda geçmiş. Dönemler içinde kar ettiği de görülmektedir. Devlete ait şeker fabrikalarının tam kapasite çalışmamasına rağmen dönem içerisinde kar ettiği de görülmektedir.

Şeker fabrikaları üretimi sınırlandırılarak kar etmesi engelleniyor. Yine de kar etmesine rağmen, 25 şeker fabrikasının bilançolarında yapılan oyunlarla 25 fabrikanın zarar ettiği söyleniyor. Konuyu uzatmamak adına detaya girmiyorum.

Şeker fabrikalarımız zarar ediyor bahanesi ile satılmasına karar veriliyor ve şeker fabrikaları satılıyor. Pancar, şeker, şeker fabrikaları ülkemiz açısından çok önemli sektörüdür. Pancar üretimi 40’a yakın sektörle bağlantılıdır.

Şeker kanun çıkası için bastıran IMF ve Dünya Bankasıydı, Şeker Fabrikalarının zarar ettiğin ve verimli olmadığını satılması gerektiği raporunu yayınlayan ABD’li Cargill şirketiydi.

NBŞ’nin üretici ve tedarikçisi kim? ABD’li Cargill Şirketi. Sanırım şimdi ne olduğu anlaşılmıştır.

Bir örnek ve ek bilgiyi ile yazımızı tamamlayalım. 5 Şubat 2019 tarihli resmi gazete ile 2019-2020 yılları şeker ve NBŞ kotaları açıklanıyor. 67500 Ton NBŞ kotası veriliyor. Kota verilen şirketler ve miktarları;

ABD’li Cargill 29.589 ton

ABD’Lİ Amylum 21.011 ton

ABD’Lİ PNS Pendik Nişasta 9.583 ton

Tat Nişasta 4.346 ton

Sunar Mısır 2971 ton

PNS Pendik Nişasta Şirketinin bilgilerine baktığımızda 2002 yılında ABD’li Cargill tarafından satın alındığını görüyoruz.

Yani ülkemizin NBŞ tedarikinin büyük kısmını ABD’li Cargill ve ABD’li şirketlerden sağlıyor.

Sonuçta ülkemiz doğal şeker üretebilecek ülke iken gıda ürünlerinde NBŞ kullanıyor. NBŞ kullanılsın diye doğal şeker üretimi ve buna bağlı olarak pancar üretiminiz azalıyor. Şeker fabrikalarımız satılıyor. Bugün NBŞ kotası %2.5 olmasına sevinelim mi?

Yarın NBŞ kotasının artmayacağının garantisi var mı?

Nasuh Bektaş

NBŞ kotasının detayları için; https://www.tarimdunyasi.net/2021/06/09/nisasta-bazli-seker-kotasinin-20-yillik-uygulamalari/

Şeker Fabrikaları Nasıl Satıldı? http://nasuhbektas.com/?p=176

Türkiye’de tarım, şeker fabrikaları ve NBŞ gerçekleri http://nasuhbektas.com/?p=245

Endonezya’da üretiliyor, Türkiye’de tüketiliyor https://odatv4.com/endonezyada-uretiliyor-turkiyede-tuketiliyor-10062125.html?__twitter_impression=true